اطلاعاتی برای والدین کودکان در سن مدرسه
همانطور که از نامش پیداست، کرم خوردگی یا حفره دندان، سوراخی در دندان است. اما آیا میدانستید که حفره نتیجه فرآیند پوسیدگی دندان است که در طول زمان اتفاق میافتد؟ آیا میدانستید که میتوانید برای جلوگیری از ایجاد کرم خوردگی، این روند را قطع و حتی معکوس کنید؟
در این مقاله به توضیح این مسئله میپردازیم که فرآیند پوسیدگی دندان چگونه شروع میشود و چگونه میتوان روند آن را متوقف و یا حتی معکوس کرد تا کودک شما دچار پوسیدگی دندان نشود.
داخل دهان ما چیست؟
دهان ما پر از باکتری است. صدها نوع مختلف روی دندانها، لثهها، زبان و جاهای دیگر در دهان ما زندگی میکنند. برخی از باکتریها مفید هستند. اما برخی از آنها میتوانند مضر باشند مانند باکتریهایی که در فرآیند پوسیدگی دندان نقش دارند.
پوسیدگی دندان، نتیجه عفونت با انواع خاصی از باکتریها است که با مصرف قندهای موجود در غذا، اسید تولید میکنند. به مرور زمان، این اسیدها میتوانند در دندان حفره ایجاد کنند.
تمام روز در دهان ما چه میگذرد؟
در طول روز، انگار مسابقه طناب کشی در دهان ما اتفاق میافتد.
در یک تیم، پلاکهای دندانی – یک لایه چسبنده و بی رنگ از باکتریها – به اضافه غذاها و نوشیدنیهای حاوی قند یا نشاسته (مانند شیر، نان، کلوچهها، آب نبات، نوشابه، آبمیوه و بسیاری خوراکیهای دیگر) وجود دارد. هر زمان که چیزی بخوریم یا بنوشیم که حاوی قند یا نشاسته باشد، باکتریها از آنها برای تولید اسید استفاده میکنند. این اسیدها از سطح خارجی سخت (مینای دندان) شروع به خوردن میکنند.
در تیم دیگر، مواد معدنی موجود در بزاق دهان ما (مانند کلسیم و فسفات) به اضافه فلوراید خمیردندان، آب و منابع دیگر وجود دارد. این تیم با جایگزینی مواد معدنی از دست رفته در طی “حمله اسیدی” به ترمیم مینای دندان کمک میکند.
دندانهای ما در تمام طول روز این فرآیند طبیعی از دست دادن مواد معدنی و بازیابی مواد معدنی را طی میکنند.
چگونه یک حفره روی دندان ایجاد میشود؟
اگر همیشه در حال خوردن یا آشامیدن خوراکیها، به ویژه غذاها یا نوشیدنیهای حاوی قند و نشاسته باشید، دندان به طور مکرر در معرض اسید قرار میگیرد. چرخههای مکرر اسیدپاشی، باعث میشود مینای دندان به طور مداوم مواد معدنی خود را از دست بدهد. ممکن است در جایی که مواد معدنی از بین رفتهاند، یک لکه سفید ظاهر شود. بروز این لکه، نشانه پوسیدگی زودرس است.
پوسیدگی دندان را میتوان در این مرحله متوقف یا معکوس کرد. مینای دندان با استفاده از مواد معدنی بزاق و فلوراید خمیردندان یا منابع دیگر میتواند خود را ترمیم کند.
اما اگر روند پوسیدگی دندان ادامه یابد، مواد معدنی بیشتری از بین میرود. با گذشت زمان، مینای دندان ضعیف شده و از بین میرود و یک حفره تشکیل میدهد. حفره یا کرم خوردگی، آسیب دائمی است که دندانپزشک باید با پر کردن آن را ترمیم کند.
چگونه میتوانیم از ایجاد حفره جلوگیری کنیم؟
1. از فلوراید استفاده کنید
فلوراید ماده معدنی است که میتواند از گسترش پوسیدگی دندان جلوگیری کند. این ماده حتی میتواند پوسیدگی زودرس دندان را معکوس یا متوقف کند.
فلوراید از دندانها محافظت میکند. فلوراید:
- از از دست رفتن مواد معدنی در مینای دندان جلوگیری میکند و مواد معدنی از دست رفته را جایگزین میکند
- توانایی باکتریها در تولید اسید را کاهش میدهد
میزان فلوراید مورد نیاز روزانه برای یک مرد بالغ 4 میلی گرم، برای یک زن بالغ 3 میلی گرم و برای کودکان و نوجوانان حتی کمتر از این است که به وزن آنها بستگی دارد. شما میتوانید فلوراید را از روشهای زیر تأمین کنید:
- نوشیدن آب فلورایده از منبع آب محلی؛ در اکثر شهرها و روستاها، مسئولین مربوطه به آب شرب فلوراید اضافه میکنند.
- مسواک زدن با خمیر دندان حاوی فلوراید
- استفاده از ژل و دهان شویه حاوی فلوراید
- جویدن آدامسهای بدون قند حاوی فلوراید
اگر دندانپزشک به این نتیجه برسد که کودک شما به فلوراید بیشتری نیاز دارد، ممکن است موارد زیر را تجویز کند:
- استفاده از ژل یا وارنیش فلوراید روی سطوح دندان کودک
- قرص فلوراید تجویز
- استفاده از دهانشویه حاوی فلوراید
2. به تعداد دفعات غذا خوردن کودک و همچنین آنچه که میخورد توجه ویژه داشته باشید
رژیم غذایی کودک شما در پیشگیری از پوسیدگی نقش بسزایی دارد. این نکته را به یاد داشته باشید: هر بار که چیزی میخوریم یا مینوشیم که حاوی قند یا نشاسته است، باکتریهای موجود در دهان ما از قند و نشاسته برای تولید اسید استفاده میکنند. این اسیدها شروع به خوردن مینای دندان میکنند.
بزاق دهان ما میتواند به مقابله با این حمله اسیدی کمک کند. اما اگر در طول روز به طور مکرر غذا بخوریم – به ویژه غذاها و نوشیدنیهای حاوی قند و نشاسته – اسیدپاشیهای مکرر در این کشمکش پیروز میشود و باعث از دست رفتن مواد معدنی دندان و در نهایت ایجاد کرم خوردگی میشود.
به همین دلیل مهم است که مراقب تعداد دفعات غذا خوردن فرزندانتان و همچنین آنچه میخورند باشید.
نکات طلایی برای داشتن دندانهای سالم در کودکان:
- میان وعدههای بین وعدههای غذایی را محدود کنید. این کار تعداد حملات اسیدی به دندانها را کاهش میدهد و به دندانها فرصت میدهد تا خود را ترمیم کنند.
- آب نبات، کلوچه، نوشابه و سایر نوشیدنیهای شیرین را فقط در مناسبتهای خاص مصرف کنید.
- مصرف آب میوه را محدود کنید. میزان مناسب مصرف آبمیوه برای کودکان در جدول زیر آمده است.
- اطمینان حاصل کنید که کودک بعد از مسواک زدن و قبل از خواب، خوراکی دارای شکر نمیخورد. جریان بزاق در هنگام خواب کاهش مییابد. بدون بزاق کافی، دندانها پس از اسیدپاشی کمتر قادر به ترمیم خود هستند.
سن | حداکثر میزان مجاز مصرف آبمیوه در روز |
---|---|
کمتر از 12 ماه | به طور مرتب به آنها آبمیوه ندهید؛ چرا که آبمیوه در این سن برای آنها هیچ فایده غذایی ندارد. |
1 تا 3 سال | نصف لیوان (110 میلی لیتر) |
4 تا 6 سال | نصف الی سه چهارم لیوان (110 الی 170 میلی لیتر) |
7 تا 18 سال | یک لیوان (220 میلی لیتر) |
3. مطمئن شوید که فرزندتان مسواک میزند
مسواک زدن با خمیر دندان حاوی فلوراید دو بار در روز برای جلوگیری از پوسیدگی (کرم خوردگی) مهم است.
هنگام مسواک زدن حتما بر کودکان خردسال نظارت داشته باشید. در این مورد توجه به نکات زیر ضروری است:
- برای کودکان 3 تا 6 ساله، خمیر دندان را روی مسواک قرار دهید. فقط به اندازه یک نخود از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید. (در کودکان زیر 2 سال، متخصصان دندانپزشکی توصیه میکنند که از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده نکنید، مگر اینکه پزشک یا دندانپزشک به شما بگوید)
- کودک خود را تشویق کنید تا خمیر دندان را به جای قورت دادن، تف کند. کودکان زیر 6 سال بیشتر خمیردندان روی مسواک خود را میبلعند. اگر کودکان به طور مرتب مقادیر بالاتر از حد توصیه شده فلوراید را در طول سالهای رویش دندان مصرف کنند، دندانهای دائمی آنها ممکن است خطوط سفید یا لکههایی به نام فلوئوروزیس دندانی ایجاد کنند. فلوروز معمولاً خفیف است. در بسیاری از موارد، فقط یک متخصص دندانپزشکی متوجه آن میشود.
- تا 7 یا 8 سالگی باید به کودکتان کمک کنید مسواک بزند. کودکان خردسال نمیتوانند دندانهای خود را به تنهایی تمیز کنند. سعی کنید ابتدا شما دندانهای او را مسواک بزنید، سپس اجازه دهید تا خودشان تمیز کردن دندان را تمام کنند.
4. در مورد سیلانتها با دندانپزشک صحبت کنید
سیلانتهای دندانی راه خوب دیگری برای جلوگیری از پوسیدگی در کودکان هستند. فیشور سیلانت یا شیارپوش، پوشش پلاستیکی نازکی است که روی سطوح جویدنی دندانهای عقب (دندانهای آسیاب) قرار داده میشود.
دلیل مفید بودن سیلانتها
سطوح جویدنی دندانهای عقبی ناهموار هستند؛ زیرا حفرهها و شیارهای کوچکی دارند. غذا و باکتریها میتوانند در این حفرهها و شیارها گیر کرده و مدت طولانی در آنجا بمانند، زیرا برس مسواک نمیتواند به راحتی آنها را پاک کنند. سیلانتها این سطوح را میپوشانند و سدی را تشکیل میدهند که از دندانها محافظت میکند و از گیر افتادن غذا و باکتری در آنجا جلوگیری میکند.
از آنجایی که بیشتر حفرهها در کودکان و نوجوانان در دندانهای آسیاب (دندانهای عقبی) ایجاد میشوند، بهتر است به محض در آمدن این دندانها با سیلانت مهر و موم شوند:
- اولین دندانهای آسیاب دائمی به نام “آسیابهای 6 ساله” – بین سنین 5 تا 7 سالگی در میآیند.
- دومین دندان آسیاب دائمی – “آسیابهای 12 ساله” – زمانی در میآیند که کودک بین 11 تا 14 سال سن دارد.
5. کودک خود را برای معاینات منظم نزد دندانپزشک ببرید
به طور منظم برای تمیز کردن و معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید. در طول ویزیت، دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان:
- پلاک دندان را برمیدارد
- تمام دندانها را از نظر پوسیدگی زودرس بررسی میکند
- به شما و فرزندتان نشان میدهد که چگونه دندانها را به طور کامل تمیز کنید
- در صورت لزوم از ژل یا وارنیش فلوراید استفاده میکند
- زمان معاینه بعدی را برنامهریزی میکند
بیمه دندانپزشکی سرمد
با استفاده از خدمات بیمه دندانپزشکی انفرادی آرمانیستا (زیر نظر بیمه سرمد) میتوانید کودکان خود را از 12 سالگی به بعد تحت پوشش این بیمه درآورده و با خیالی آسوده از مزایای آن شامل جرم گیری رایگان، معاینات دورهای رایگان و جبران هزینههای دندانپزشکی تا سقف 150 میلیون تومان بهرهمند شوید.
مراجع:
1. American Academy of Pediatrics