راهنمای کامل جراحی دندان عقل [تمام نکات قبل، حین و بعد از عمل]

همان‌طور که قبلا در مقاله دلایل، ریسک‌ها و عوارض جراحی دندان عقل گفتیم، گاهی دندانپزشک پس از انجام بررسی‌های لازم مانند بررسی عکس رادیوگرافی دهان، تشخیص می‌دهد که دندان عقل باید کشیده شود. در این مقاله به طور کامل در مورد نکاتی که قبل، حین و بعد از جراحی دندان عقل باید به آن توجه کنیم، توضیح داده‌ایم. با ما همراه باشید.

1. آمادگی قبل از جراحی دندان عقل

فرایند کشیدن دندان عقل معمولا در  مطب دندانپزشک انجام می‌شود. با این حال، اگر دندان عقل عمیقا نهفته باشد و یا کشیدن آن، نیاز به یک رویکرد جراحی عمیق داشته باشد، دندانپزشک ممکن است به شما پیشنهاد کند که به جراح فک و صورت مراجعه کنید. علاوه بر بی‌حس کردن ناحیه جراحی با بی‌حسی موضعی، جراح ممکن است آرام‌بخشی را به شما پیشنهاد دهد تا در طول عمل راحت‌تر باشید.

کشیدن دندان عقل تقریباً همیشه به صورت سرپایی انجام می شود. یعنی همان روز به خانه می روید.

احتمالا یک سری دستورالعمل توسط دستیار دندانپزشک و یا کارمند بیمارستان یا کلینیک دندانپزشکی به شما داده خواهد شد. در این دستورالعمل‌ها، کارهایی که قبل از جراحی و روز جراحی باید انجام دهید، مشخص شده است. سعی کنید جواب این پرسش‌ها را در آن پیدا کنید:

• آیا باید هماهنگ کنم تا شخصی بعد از عمل مرا به خانه برساند؟
• چه زمانی باید به کلینیک یا مرکز دندانپزشکی بروم؟
• آیا باید از خوردن غذا یا نوشیدن مایعات یا هر دو پرهیز کنم؟ اگر چنین است، چه زمانی شروع کنم؟
• آیا می‌توانم داروهای تجویزی خود را قبل از جراحی مصرف کنم؟ اگر چنین است، چه مدت قبل از جراحی می‌توانم آن‌ها را مصرف کنم؟
• آیا باید قبل از جراحی از مصرف داروهای بدون نسخه اجتناب کنم؟

سوالاتی که باید قبل از عمل پرسید

سوالاتی که ممکن است نیاز داشته باشید از دندانپزشک یا متخصص جراحی فک و صورت خود بپرسید عبارتند از:

• چند دندان عقل باید برداشته شود؟
• چه نوع بیهوشی دریافت خواهم کرد؟
• انتظار دارید این روش چقدر پیچیده باشد؟
• این جراحی چه مدت طول می‌کشد؟
• آیا دندان عقل نهفته باعث آسیب به دندان‌های دیگر شده است؟
• آیا خطر آسیب عصبی وجود دارد؟
• چه درمان‌های دندانپزشکی دیگری ممکن است در تاریخ بعدی نیاز داشته باشم؟
• چه مدت طول می‌کشد تا به طور کامل بهبود یافته و به فعالیت عادی خود بازگردم؟

2. در طول عمل

انواع بی حسی یا بیهوشی برای کشیدن دندان عقل:

دندانپزشک یا جراح فک و صورت، با توجه به میزان پیچیدگی مورد انتظار عمل و سطح راحتی بیمار، ممکن است از یکی از سه نوع بیهوشی زیر استفاده کند:

• بی حسی موضعی: دندانپزشک یا جراح فک و صورت، بی حسی موضعی را با یک یا چند تزریق در نزدیکی محل جراحی ایجاد می‌کند. قبل از تزریق، دندانپزشک یا متخصص جراحی احتمالاً از ماده‌ای روی لثه‌ها استفاده می‌کند تا آنها را بی حس کند. بنابراین بیمار در حین کشیدن دندان، بیدار و به هوش است. اگرچه مقداری فشار و حرکت را احساس خواهد کرد، اما درد را تجربه نمی‌کند.
• بی حسی آرام بخش: دندانپزشک یا جراح دهان از طریق تزریق وریدی (IV) در بازو به بیمار بی حسی آرام بخش می‌دهد. بی‌حسی آرام بخش، هوشیاری بیمار را در طول عمل سرکوب می‌کند. بنابراین بیمار هیچ دردی احساس نکرده و حافظه محدودی از جریان عمل خواهد داشت. همچنین برای بی حس کردن لثه‌ها، بی‌حسی موضعی به کار می‌رود.
• بیهوشی عمومی: در شرایط خاص، ممکن است به بیمار، بیهوشی عمومی پیشنهاد شود. داروی بیهوشی ممکن است از طریق استنشاق با بینی، تزریق وریدی در بازو (IV) و یا هر دو روش به بدن بیمار وارد شود. سپس بیمار هوشیاری خود را از دست می‌دهد. تیم جراحی شما به طور مرتب میزان دارو، تنفس، دما، مایعات و فشار خون بیمار را کنترل می‌کند. بنابراین بیمار هیچ دردی را تجربه نخواهد کرد و هیچ خاطره‌ای از این مراحل عمل ندارد. بی‌حسی موضعی نیز برای کمک به ناراحتی بعد از عمل تجویز می شود.

مراحل جراحی دندان عقل

در طول کشیدن دندان عقل، دندانپزشک یا جراح فک و صورت:

1. برای راحتی بیشتر بیمار اقدام به ایجاد بی‌حسی و یا بیهوشی (به یکی از سه روش بالا) می‌کند.
2. برشی در بافت لثه ایجاد می‌کند تا دندان و استخوان را نمایان کند.
3. قسمتی از استخوان که دسترسی به ریشه دندان را مسدود کرده است، برمی‌دارد.
4. اگر بیرون آوردن دندان به صورت یکجا ممکن نباشد، آن را به تکه‌های کوچک‌تر خرد می‌کند.
5. دندان را بیرون می‌کشد.
6. محل دندان برداشته شده را از هر گونه باقی مانده دندان یا استخوان تمیز می‌کند.
7. در صورت نیاز زخم را بخیه می‌زند تا بهبود یابد.
8. گاز استریل را روی محل جراحی قرار می‌دهد تا خونریزی را کنترل و به تشکیل لخته خون کمک کند.

3. بعد از عمل جراحی دندان عقل

اگر بیمار بیهوشی آرام بخش یا بیهوشی عمومی دریافت کرده باشد، پس از عمل به اتاق ریکاوری منتقل می‌شود. اما اگر بی حسی از نوع بی‌حسی موضعی باشد، زمان بهبودی کوتاه وی احتمالاً بر روی همان صندلی دندانپزشکی طی می‌شود.

با بهبودی پس از جراحی، بیمار باید دستورالعمل‌های دندانپزشک خود را در موارد زیر دنبال کند:

خونریزی

مقداری تراوش خون ممکن است در روز اول پس از کشیدن دندان عقل رخ دهد. سعی کنید از تف کردن بیش از حد خودداری کنید تا لخته خون از حفره خارج نشود. طبق دستور دندانپزشک یا جراح، گاز را روی محل جراحی قرار دهید.

مدیریت درد

ممکن است بتوانید درد را با مسکن‌های OTC (بدون نسخه) مانند استامینوفن، ایبوبروفن (ژلوفن، نوافن و…) یا داروهای مسکن تجویز شده توسط دندانپزشک خود کنترل کنید. اگر استخوان در طول عمل برداشته شده باشد، داروهای مسکن تجویزی ممکن است مفید باشد. نگه داشتن کیسه سرد روی فک نیز ممکن است درد را تسکین دهد.

تورم و کبودی

طبق دستور دندانپزشک یا جراح، از کیسه یخ استفاده کنید. هر گونه تورم در گونه‌های شما معمولاً پس از دو یا سه روز بهبود می‌یابد. رفع کبودی ممکن است چند روز دیگر طول بکشد.

فعالیت

پس از جراحی، بقیه روز را کاملا استراحت کنید. از روز بعد فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید، اما حداقل به مدت یک هفته از فعالیت‌های شدید که ممکن است منجر به از بین رفتن لخته خون از حفره شود، خودداری کنید.

نوشیدنی‌ها

بعد از جراحی، باید مقدار زیادی آب بنوشید. در 24 ساعت اول از نوشیدنی‌های الکلی، کافئین دار، گازدار یا گرم خودداری کنید. حداقل یک هفته با نی ننوشید؛ زیرا عمل مکیدن می‌تواند لخته خون را از حفره خارج کند و دچار سوکت خشک شوید.

غذا

بعد از جراحی دندان عقل، چه غذاهایی می‌توان خورد؟ در 24 ساعت اول فقط از غذاهای نرم مانند ماست، پوره سیب، سوپ، ژله، پودینگ، بستنی و اسموتی استفاده کنید. خوردن غذاهای نیمه‌نرم مانند تخم مرغ، بلغور جو دوسر و نان تست را هر زمان که قادر به تحمل آنها هستید شروع کنید. از غذاهای سفت، جویدنی، داغ یا تند که ممکن است در حفره گیر کرده یا زخم را تحریک کنند، خودداری کنید.

تمیز کردن دهان و دندان

در 24 ساعت اول پس از جراحی از مسواک زدن، شستشوی دهان، تف کردن و استفاده از دهانشویه خودداری کنید. معمولاً به شما گفته می‌شود که بعد از 24 ساعت اول، مسواک زدن را از سر بگیرید. هنگام مسواک زدن در نزدیکی زخم جراحی با ملایمت رفتار کنید و هر دو ساعت یکبار و بعد از غذا به مدت یک هفته دهان خود را به آرامی با آب نمک گرم بشویید.

مصرف دخانیات

اگر سیگار می‌کشید، حداقل تا 72 ساعت پس از جراحی این کار را انجام ندهید – و در صورت امکان حتی بیشتر از آن صبر کنید. اگر تنباکو می‌جوید، حداقل تا یک هفته از آن استفاده نکنید. استفاده از محصولات دخانی پس از جراحی دهان، می‌تواند بهبودی را به تاخیر بیاندازد و خطر بروز عوارض را افزایش دهد.

بخیه

ممکن است بخیه‌هایی داشته باشید که در عرض چند هفته جذب می‌شوند یا اصلا بخیه نداشته باشید. اما اگر بخیه‌های شما باید کشیده شوند، از دندانپزشک خود یک نوبت بگیرید تا بخیه‌ها کشیده شوند.

چه زمانی باید با دندانپزشک یا جراح خود تماس بگیرید

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر که می‌تواند نشان دهنده عفونت، آسیب عصبی یا سایر عوارض جدی باشد، با دندانپزشک یا جراح فک و صورت خود تماس بگیرید:

• مشکل در بلع یا تنفس
• خون ریزی بیش از حد
• تب
• درد شدیدی که با داروهای مسکن تجویز شده تسکین نمی‌یابد
• تورمی که بعد از دو یا سه روز بدتر می‌شود
• طعم بد در دهان که با شستشو با آب نمک از بین نمی‌رود
• چرک به داخل یا تراوش از سوکت (حفره محل زخم)
• بی حسی مداوم
• وجود خون یا چرک در ترشحات بینی

احتمالاً پس از کشیدن دندان عقل نیازی به مراجعه مجدد به کلینیک ندارید اگر:

• نیازی به برداشتن بخیه ندارید.
• هیچ عارضه‌ای در طول عمل ایجاد نشده است.
• مشکلات دائمی مانند درد، تورم، بی حسی یا خونریزی را تجربه نمی‌کنید (این عوارض ممکن است نشان دهنده عفونت، آسیب عصبی یا سایر مشکلات باشد).

در صورت ایجاد عوارض، با دندانپزشک یا جراح دهان خود تماس بگیرید تا در مورد نحوه درمان آن صحبت کنید.

هزینه جراحی دندان عقل

هزینه کشیدن دندان عقل به عوامل زیادی از جمله عوامل زیر بستگی دارد:

• مهارت و تجربه دندانپزشک
• محل کار دندانپزشک
• میزان پیچیدگی و نوع روش به کار گرفته شده
• نوع بیمه دندانپزشکی

بسته به نوع بیمه‌ای که شما دارید، شرکت‌های بیمه ممکن است 15 درصد و یا تا حدود 50 درصد از کل هزینه‌های عمل را پرداخت کنند. اما بیمه دندانپزشکی سرمد، به عنوان اولین بیمه دندانپزشکی انفرادی در ایران، با تنها 10 درصد فرانشیز بهترین گزینه برای جبران هزینه‌های درمان دندانپزشکی است. یعنی 90 درصد هزینه‌های دریافت خدمات دندانپزشکی به بیمه شده پرداخت می‌شود.

منابع

1. https://www.healthdirect.gov.au/surgery/removing-wisdom-teeth

2. https://www.webmd.com/oral-health/wisdom-teeth-adult

3. https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/wisdom-tooth-extraction/about/pac-20395268

4. https://www.nhs.uk/conditions/wisdom-tooth-removal/