آیا باید عصبکشی را انتخاب کنید یا کشیدن و ایمپلنت؟
گاهی اوقات، دندان میتواند به قدری آسیب ببیند یا عفونی شود که دندانپزشک شما ممکن است چند نوع برنامه درمانی را با بیمار در میان بگذارد. اولی عصبکشی است و دیگری کشیدن دندان و به دنبال آن ایمپلنت است که یک دندان مصنوعی است که برای جایگزینی دندان آسیب دیده شما طراحی شده است.
مقاله مرتبط: صفر تا صد جراحی ایمپلنت دندان (نکات مهم قبل، حین و بعد از عمل)
به عنوان مثال، پس از کشیدن، ممکن است به یک دندان مصنوعی، یا ایمپلنت، یا احتمالاً یک بریج یا پروتز جزئی برای پر کردن آن شکاف در امتداد خط لثه نیاز داشته باشید. همچنین باید به خاطر داشته باشید که کشیدن دندان ممکن است خطرات و عوارض جانبی را به دنبال داشته باشد. اما اگر آسیب چندان شدید نباشد، ممکن است بتوان دندان را با روشی مانند عصبکشی و روکش نجات داد.
عصبکشی چیست و چه فرقی با کشیدن دندان و ایمپلنت دارد؟
درک تفاوت بین روش عصبکشی و کشیدن دندان و ایمپلنت ممکن است مفید باشد. هدف هر دو روش رفع آسیب در دهان بیمار است، اما هر کدام به روشهای مختلف به آن دست مییابند.
عصب کشی
شاید نام دقیقتر این فرآیند در واقع «درمان کانال ریشه» باشد.
ابتدا دندانپزشک ناحیه کنار دندان را با تزریق بیحسی موضعی بی حس میکند. بعد، یک سوراخ کوچک در بالای دندان ایجاد میکند.
با استفاده از ابزارهای مخصوص، هر بافت نرم یا پالپی را که در داخل محفظه پالپ و کانال ریشه دندان ملتهب یا عفونی شده است، برمیدارند. با این کار مقداری فضای خالی باقی میماند که دندانپزشک آن را با نوعی ماده زیست سازگار به نام گوتاپرکا (gutta-percha) پر میکند. سپس وقت آن است که پزشک اغلب با یک ماده پر کردنی موقت، دهانه بالای دندان را ببندد. یک یا دو هفته بعد، به مطب دندانپزشک خود باز میگردید، تا او بتواند پرکردگی موقت را برداشته و در صورت لزوم روکش یا نوع دیگری از ترمیم را روی آن قرار دهد.
گاهی اوقات، تاج در همان نوبت ویزیت قرار داده میشود، و دیگر نیازی به بازگشت به مطب نیست.
کشیدن و ایمپلنت
اگر دندان به قدری آسیب دیده باشد که حتی با روش عصب کشی هم نتوان آن را نجات داد، ممکن است مجبور به استفاده از ایمپلنت یا سایر گزینههای جایگزین شوید.
یک کشیدن ساده معمولا شامل بی حسی موضعی توسط دندانپزشک و استفاده از ابزاری مانند پنس مخصوص (فورسپس) برای برداشتن دندان میشود. یا ممکن است مجبور شوید تحت یک عمل جراحی قرار بگیرید که نیاز به بیهوشی عمومی دارد. با کشیدن به روش جراحی، دندانپزشک لثه را بریده و ممکن است مقداری استخوان اطراف دندان و همچنین خود دندان را جدا کند.
با این حال، ممکن است برای حداقل چندین ماه نتوانید از ایمپلنت دندانی برای پر کردن دائمی این شکاف و حفظ زیبایی لبخند خود استفاده کنید. بر اساس مطالعهای که در سال 2019 در مجله جراحی فک و صورت کرانیو منتشر شد، زمان قرار دادن ایمپلنت میتواند متفاوت باشد.
برخی از افراد میتوانند بلافاصله پس از کشیدن، کاشت ایمپلنت را انجام دهند؛ اما بسیاری از افراد باید قبل از کاشت، منتظر ترمیم استخوان باشند. این انتظار معمولاً 1 تا 4 ماه یا بیشتر طول میکشد. علاوه بر این، طبق گفته انجمن دندانپزشکی آمریکا، ممکن است لازم باشد چندین ماه صبر کنید تا ایمپلنت در استخوان ادغام شود، سپس تاج جایگزین در بالای ایمپلنت قرار گیرد.
حفظ دندان با عصب کشی (کانال ریشه) بر کشیدن و ایمپلنت ارجحیت دارد
چگونه تصمیم بگیریم که کدام بهترین است؟
بر اساس یک مقاله معتبر از انجمن اندودنتیکس آمریکا، تعدادی از عوامل باید در نظر گرفته شوند، مانند قابلیت ترمیم دندان، نیازهای زیبایی و نسبت هزینه به سود. اما بسیاری از کارشناسان بر این باورند که در صورت امکان بهتر است دندان آسیب دیده را نجات داد.
مزایای عصب کشی
اگر پوسیدگی دندانی شدید دارید که باعث عفونت در پالپ دندان شده است، عصبکشی درمان مناسبی است.
پالپ: در فضای داخلی عاج دندان تعدادی عصب و مویرگ وجود دارد که پالپ نامیده میشود. پالپ دندان وظیفه عاج سازی، دفاع از حملات میکروبی و حس را بر عهده دارد.
ضربه به صورت، ممکن است باعث آسیب به پالپ و ریشه دندان شود، حتی اگر دندان هیچ علامتی از ترک خوردن نداشته باشد.
اگر عفونت پالپ با عصبکشی درمان نشود، ممکن است منجر به ناراحتی شدید یا آبسه شود. چندین مزیت برای عصبکشی وجود دارد، از جمله:
1. افزایش طول عمر دندان ممکن است نیاز به ایمپلنت را دیرتر به تاخیر بیاندازد یا از بین ببرد
اگر بتوانید دندان آسیب دیده را با عصبکشی نجات دهید، ممکن است عمر دندان را افزایش دهید. این کار حتی میتواند نیاز به نصب ایمپلنت را در آینده برطرف کند.
یک بررسی در سال 2009 از یک منبع معتبر تحقیقاتی در مورد تفاوتهای بین عصبکشی و ایمپلنت نشان داد که عصب کشی غیرجراحی از نظر عملکرد دندان آسیبدیده چندین سال بعد از میزان موفقیت بسیار بالایی برخوردار بود. به عنوان مثال، یک مطالعه بزرگ نشان داد که بیش از 94 درصد از دندانهای مورد مطالعه 3.5 سال پس از درمان ریشه عملکرد مفید داشتند.
2. درمان کمتر تهاجمی است
ممکن است عصب کشی را غیر تهاجمی تصور نکنید، اما نسبت به کشیدن دندان با جراحی کمتر تهاجمی است. با کشیدن به روش جراحی، ممکن است به بی حسی داخل وریدی و همچنین بیحسی موضعی نیاز داشته باشید و دندانپزشک باید لثه را برش دهد تا دندان – و احتمالاً مقداری استخوان اطراف آن را خارج کند.
3. عصب کشی بسیار سریعتر از انجام فرآیند ایمپلنت است
عصبکشی ممکن است از 90 دقیقه تا 3 ساعت طول بکشد و نیاز به دو نوبت دارد، یعنی باید یک هفته بعد برای دریافت روکش به مطب دندانپزشک خود مراجعه کنید. که در مقایسه با ایمپلنت دندانی زمان کمتری محسوب میشود؛ زیرا روش کاشت ایمپلنت به چندین هفته زمان بهبودی بین مراحل درمان نیاز دارد.
4. دوره نقاهت کوتاهتر
در روش ایمپلنت ممکن است چندین ماه طول بکشد تا دهان شما پس از کشیدن دندان بهبود یابد – و این شامل زمان لازم برای بهبود دهان و رشد مجدد استخوان اطراف دندان کاشته شده نمیشود. در حالی که دوره نقاهت معمول برای یک عصبکشی موفق معمولاً یک تا دو هفته است. اگرچه احتمال دارد بعد از درمان کمی ناراحتی داشته باشید، که با سرما درمانی و داروهای بدون نسخه به راحتی قابل کنترل است. پس از انجام عصبکشی، دستورالعملهای مراقبتهای بعدی دندانپزشک خود از جمله رژیم غذایی نرم و استفاده از داروها برای تسکین التهاب را دنبال کنید.
5. عصبکشی ممکن است هزینه کمتری داشته باشد
همانطور که با دندانپزشک خود در مورد چگونگی ادامه درمان صحبت میکنید، باید هزینهها و مزایای آن را در نظر بگیرید.
عمل عصب کشی ممکن است به طور قابل توجهی ارزانتر باشد، زیرا کشیدن و ایمپلنت ممکن است تحت پوشش بیمه شما نباشد. (درباره بیمه ایمپلنت بیشتر بخوانید)
طبق CostHelper، هزینه تخمینی یک عصبکشی با پوشش بیمه از حدود 250 دلار تا کمی بیش از 1600 دلار در آمریکا متغیر است. این هزینه ممکن است بسته به نوع دندان آسیب دیده، طرح بیمه، محل و نوع دندانپزشکی (جراح بودن یا عنوان تخصص و …) که این عمل را انجام میدهد، متفاوت باشد.
در همین حال، ممکن است هزینه یک کشیدن دندان ساده آنقدر زیاد نباشد. هزینه کشیدن با جراحی ممکن است کمی بالاتر باشد. با اضافه کردن هزینه فقط یک ایمپلنت، بسته به شرایط خاص خود، صورتحساب شما بیشتر خواهد شد.
6. حفظ ساختار طبیعی دندان
عصبکشی با برداشتن بافت عفونی از داخل دندان به کاهش ناراحتی و جلوگیری از آسیب بیشتر به دندان کمک میکند. حتی اگر برای محافظت از دندان نیاز به روکش دندان باشد، کانال ریشه ساختار اصلی دندان را حفظ میکند. اگرچه دندان دیگر زنده نیست، اما میتواند مانند دندانهای باقیمانده به عملکرد خود ادامه دهد.
خطرات بالقوه انتخاب عصبکشی به جای کشیدن و ایمپلنت
همانطور که انتخاب عصبکشی به جای کشیدن و ایمپلنت مزایایی دارد، خطراتی نیز وجود دارد که باید در نظر بگیرید:
1. خطر شکستن تاج دندان
اگر شکافی در تاج دندان ایجاد شود، باکتریها میتوانند وارد دندان اصلی شوند. در صورت خراب شدن ماده پر کردگی داخلی، باکتریها میتوانند سطح داخلی دندان را مجدداً آلوده کنند.
2. رنگ دندان ممکن است تغییر کند
چون دندانپزشک پالپ را برمیدارد، احتمال دارد دندان خاکستری شود. اگر دندانپزشک قبلاً روی دندان را با روکش دندان پوشانده باشد، ممکن است یک روش دندانپزشکی زیبایی مانند روکش دندان را تجویز کند.
3. عفونتهای مجدد احتمالی
ممکن است پس از درمان ریشه و عصبکشی، عفونتهای بیشتری را تجربه کنید. عفونت میتواند از یک شکاف کشف نشده در ریشه دندان باشد. ممکن است لازم باشد برای برداشتن بافت عفونی و عمیقترین قسمت ریشه دندان تحت عمل اپیکوکتومی یا برداشتن انتهای ریشه قرار بگیرید.
4. عصب کشی ممکن است دندان را ضعیف کند
دندانپزشک باید دندان را سوراخ کند تا پالپ بیمار یا ملتهب را خارج کند. اگر دندان در حال حاضر بسیار شکننده است، این فرآیند میتواند آن را بیشتر ضعیف کند. اگرعصبکشی روی یکی از دندانهای عقب (اعم از آسیاب کوچک یا بزرگ) انجام شود، باید روکشی برای محافظت از دندان در برابر فشار حاصل از جویدن و حفاظت از ساختار باقیمانده دندان قرار داده شود.
5. ممکن است دندان از کار بیفتد
اگر دندان ضعیف شده و یا آسیب بسیار گسترده باشد، روش عصبکشی ممکن است برای رفع آسیب کافی نباشد. ممکن است دندان دوام نیاورد و به هر حال با کشیدن دندان، کار به پایان برسد.
روشهای جایگزین
طبق یک مطالعه در سال 2021 در ژورنال بریتانیایی جراحی فک و صورت، برخی از تحقیقات موفقیت آمیز بودن ایمپلنتهای دندانی را از طریق دندانهای نهفته یا ریشههای باقیمانده به جای کشیدن کامل نشان میدهد. با این حال، دندانپزشک باید دندان را ارزیابی کند و جزئیات وضعیت را با بیمار درمیان بگذارد.
کاهش احتمال موفقیت ایمپلنت با مصرف مواد مخدر و الکل
برای مثال، تحقیقی که در سال 2009 منتشر شد نشان میدهد که احتمال عدم موفقیت ایمپلنت در افراد سیگاری نسبت به غیرسیگاریها بیشتر است. و یک مطالعه بالینی در سال 2005 نشان داد که استفاده از تنباکو و الکل میتواند تأثیر منفی بر نتایج ایمپلنت داشته باشد و باعث تحلیل استخوان شود. (برای مطالعه بیشتر درباره تاثیرات مواد مخدر والکل بر ایمپلنت دندان، مقاله 8 دلیل عدم موفقیت ایمپلنت را بخوانید)
کلام آخر
در مورد خطرات و مزایای کوتاه مدت و بلند مدت هر دو روش با دندانپزشک صحبت کنید و اهداف و اولویت های خود را توضیح دهید. به طور کلی، هنگامی که یک دندان موجود را میتوان حفظ کرد، عصب کشی به عنوان روشی مفیدتر در نظر گرفته میشود.
منابع
https://www.healthline.com/health/dental-and-oral-health/root-canal-vs-implant