سلامت دهان و دندان تاثیر زیادی بر سلامت فردی و روابط اجتماعی دارد. از این رو توصیه میشود که رعایت بهداشت دهان و دندان را جدی بگیرید. اما گاهی اوقات با وجود رعایتهای لازم نیز با مشکلاتی از قبیل پوسیدگی، عفونت و موارد دیگر مواجه میشویم که در صورت درمانِ به موقع مشکل رفع میشود. اما بسیاری از افراد حتی در بزرگسالی از رفتن به دندانپزشکی میترسند. به همین دلیل از مراجعه به پزشک خودداری میکنند که باعث آسیب بیشتر به دندانها و تشدید درد میشود. علاوه بر آن عدم درمان به موقع باعث سختتر و طولانی شدن روند درمان و همچنین بالا رفتن هزینهها خواهد شد. این ترس دلایل مختلفی دارد که به سادگی میتوان آنها را برطرف کرد. در این مقاله به توضیح علل مختلف ترس از دندانپزشکی و راهکارهایی برای از بین بردن آن میپردازیم.
دلایل دنتوفوبیا یا ترس از دندانپزشکی
قبل از هر چیزی باید بدانید تنها شما نیستید که از مراجعه به دندانپزشکی میترسید و بسیاری از افراد این ترس را دارند. این امر نباید باعث خجالت و شرمندگی شما بشود. بلکه با ریشهیابی علت آن و به کار گیری راهکارهای ساده به راحتی میتوانید بر ترس و اضطرابتان غلبه کنید. ترس در افراد مختلف دلایل متفاوتی دارد که به چند مورد اشاره میکنیم.
نداشتن اطلاعات کافی از نحوه درمان مشکلات مختلف دندان
شایعترین علتی که باعث ایجاد ترس در افراد میشود ندانستن نحوه درمان یا اشتباه فهمیدن آن است. برخی از افراد به جای اینکه در مورد روند درمان از دندانپزشک معالج سوال کنند به جستجو در اینترنت میپردازند و کم و بیش اطلاعاتی به دست میآورند که ممکن است اشتباه باشد یا اصلا آن شیوه درمانی برای آن فرد مناسب نباشد. در نتیجه ترس و اضطراب فرد افزایش مییابد.
داشتن خاطره بداز دندانپزشکی
این مورد معمولا ریشه در کودکی و نوجوانی دارد. بیشتر افراد بزرگسال هنوز هم با دیدن دندانپزشک با روپوش سفید و آمپول به دست، میترسند. دلیل این ترس چیست؟ این افراد در دوران کودکی به اجبار و توسط پزشک نامناسبی درمان شدهاند. نحوه رفتار دندانپزشک متخصص کودکان با پزشک بزرگسالان بسیار متفاوت است. برخی افراد نیز به دلیل عدم مراجه و درمان به موقع با وضعیت حاد روبهرو شدهاند و روند درمان برای آنها سخت و دردناک شده است. چون در این موارد داروی بی حسی کمی دیرتر اثر کرده و آستانه تحمل درد کمتر میشود.
ترس از درد در طول درمان
افرادی که دندانهای حساس یا بیماریهای لثه دارند ممکن است کمی درد را حس کنند. بههمین دلیل از مراجعه به دندانپزشک خودداری میکنند و حتی حاضرند دندانی که میشد به راحتی درمانش کرد را از دست بدهند. درحالیکه امروزه با وجود داروهای بیحسی، بیمار در طول درمان دردی حس نمیکند. در بیشتر موارد افراد از فکر کردن به درد در ذهن خود باعث ایجاد استرس میشوند.
ترس از آمپول و ابزارهای دندانپزشکی
تنها کودکان نیستند که از آمپول میترسند. بسیاری از بزرگسالان هم درگیر این ترس هستند که ریشه در کودکی افراد دارد. اکثرا کودکان را از سوزن و آمپول میترسانند که این کار به شدت اشتباه است. قبل از تزریق داروی بیحسی، دندانپزشک برای راحتی بیمار کمی از ماده بیحس کننده را با پنبه در محل مورد نظر میزند تا کرخ شود بعد تزریق را انجام میدهد. بسیاری از افراد از دریل دندانپزشکی و صدای ناهنجار آن هنگام خالی کردن پوسیدگی دندان میترسند. برخی افراد نیز در هنگام معاینه با ورود ابزار مخصوص به دهانشان احساس خفگی و تهوع میکنند و مدام نگران استفراغ کردن هستند.
اشراف نداشتن بر درمانهای نوین
افرادی که سالها پیش به دندانپزشک مراجعه کرده و درمان شدهاند از نحوه کار وسایل و تجهیزات جدید اطلاعی ندارند و با دیدن آنها دچار ترس و اضطراب میشوند. درحالیکه این تجهیزات نسبت به انواع قدیمی کاربرد بیشتر و آسانتری دارند. در این صورت باید از دندانپزشک در مورد آن وسیله سوال کنید تا با دانستن کاربرد آن، ترس بیمار از بین برود.
خجالت از وضعیت بد دندانها
خیلی از مردم بهخاطر شرمندگی از پوسیدگی یا بدشکل بودن دندانهایشان یا هر مشکل دیگری از مراجعه و درمان خودداری میکنند. در حالیکه وظیفه دندانپزشک اصلاح فرم و درمان دندانهاست. عدم مراجعه به موقع ممکن است یک پوسیدگی ساده را به بیماری ریشه تبدیل کند.
ترس از درد پس از درمان
بیشتر این ترسها صرفا در ذهن افراد شکل میگیرد و واقعیت ندارد. پس از درمان داروهای مسکن و آرامبخش تجویز میشود تا درد احتمالی از بین برود.
راهکارهایی برای کنترل ترس از دندان پزشکی
- از دندانپزشک خود بخواهید تا روند درمان را برایتان توضیح دهد. زمانی که اطلاعات کافی داشته باشید میتوانید تا حدودی استرس و اضطراب خود را کنترل کنید.
- خاطرات تلخ دوران کودکی و حتی بزرگسالی را با تجربههای جدید و بهتر جایگزین کنید. اگر تجربه ناخوشایندی از یک دندانپزشک دارید بهترین راه مراجعه به یک کلینیک دندانپزشکی خوب دیگر است.
- چشمانتان را ببندید و تنفس شکمی را به نحوی انجام دهید که هوا مستقیما وارد شکمتان شود. این کار بسیار آرامشبخش است.
- اگر صدای دریل و ابزار دیگر آزارتان میدهد میتوانید با هندزفری یا هدفن به موزیک آرامشبخش مورد علاقهتان گوش کنید.
- برای درمان دندانهای کودکان به دندانپزشک متخصص کودکان مراجعه کنید تا دچار اضطراب نشوند و خاطره تلخ در ذهنشان شکل نگیرد.
- درصورت نیاز پزشک داروهای آرامبخش تجویز میکند تا شب قبل از مراجعه یا همان روز مصرف کنید.